Jakiś czas temu mieliśmy przyjemność prowadzić dla Państwa webinar o temacie Aneksy przewalutowujące kredyty z PLN na CHF.
Temat ciekawy, bo w naszej opinii jest jeszcze dużo do zrobienia w tej materii w zakresie
orzecznictwa, którego ciągle, na tle „klasycznych” umów frankowych, nie odnajdziemy zbyt wiele.
Wracając jednak do problematyki aneksów.
Formułując roszczenia z aneksu zmieniającego kredyt pierwotnie zawarty w PLN na walutę, niejako
odwracamy kolejność roszczeń, tzn. w pierwszej kolejności żądamy jedynie wyeliminowania mechanizmu indeksacji/konwersji na walutę a dopiero w dalszej stwierdzenia nieważności całego Aneksu.
Dlaczego?
Bo proste „odfrankowienie”, nie tylko generuje większe korzyści ekonomiczne dla klienta, ale i pozostawia dalszą spłatę takiego kredytu, wg oprocentowania właściwego dla waluty, czyli zawsze niższego niż to oparte o stawkę WIBOR. Następuje również większa redukcja pozostałego salda do spłaty.
Zatem istotną kwestią, jaką musi rozstrzygnąć sąd, badając takie aneksy, jest to, jaki skutek ma
wyeliminowanie niedozwolonych postanowień zawartych w aneksie, dla dalszego trwania umowy.
Przykład naszego klienta może należeć do tych reprezentatywnych dla tej problematyki.
Czemu?
- bo prowadziliśmy dwa procesy dla tego samego powoda;
- bo procesy dotyczyły takich samych aneksów dokonujących konwersję na walutę;
- aneksy zostały zawarte w 2008 r. z dawnym BZ WBK S.A. w odstępach 3 m-cy;
- okoliczności ich zawarcia były takie same; W pierwszym przypadku, Sąd Rejonowy dla Warszawy – Woli w Warszawie, w wyroku z dnia 19 września 2021 r., sygn. akt I C 1844/18 (SSR Sędzia Magdalena Agata Skorek – Jaroń), wydanym na posiedzeniu niejawnym„ odfrankowił” umowę zawartą z Santander Bank Polska S.A. ( dawny BZ WBK S.A.) następnie zmienioną aneksem konwertującym do waluty. Sąd Okręgowy w Warszawie (SSO Joanna Machoń) wyrokiem z dnia 4 października 2022 r. – Sygn. akt V Ca 2886/21, oddalił apelację banku zatem, prawomocnie „ odfrankowaliśmy” taką umowę, co było zgodne z interesem naszego klienta. Sąd II instancji wskazał, że:
- zawarty aneks nie miał charakteru walutowego, do czego przekonywał bank w procesie,
literalna treść i terminologia (kredyt dewizowy) nie ma znaczenia – tu trzeba badać
charakter zmiany; - w aneksie nie zawarto regulacji, z której wynikałoby, jak będzie się kształtowało
zobowiązanie konsumenta po konwersji; - postanowienia dotyczące konwersji kredytu, nie odwoływały się do ustalanych w sposób
obiektywny wskaźników, na które żadna ze stron nie miałby wpływu, - aneks nie zawiera jakichkolwiek kryteriów ustalania tych wskaźników;
- kursy pozwanego dawały ogromną dowolność w ustaleniu zobowiązania zatem naruszona
została równorzędność stron; - INFORMACJA O RYZYKU nie była kompletna, powód nie został prawidłowo poinformowany
o realnej skali tego ryzyka tj. że wzrost kursu będzie w całości rzutował na całe saldo
zadłużenia; - nie było żadnej symulacji tego ryzyka,
- konstrukcja aneksu zakłada, że w przypadku wzrostu miernika, saldo może rosnąć bez
żadnego limitu, w tych warunkach przesłanki z art. 385(1) k.c. zostały wykazane; - SKUTEK——————— prosta eliminacja postanowień!!! Z pozostawieniem pozostałych
postanowień aneksu w tym w zakresie oprocentowania bo tego żąda powód. Po wyroku, bank nie tylko musiał zwrócić dochodzoną kwotę tytułem nadpłaty, dokonać korekty salda zadłużenia ale również dalsze raty będzie pobierał w oparciu o stawkę LIBOR. Taki zabieg powoduje, że powód praktycznie spłacił już umowę. Sąd oceniający drugi aneks wyprowadził odmienne skutki z wyeliminowania takich samych, niedozwolonych postanowień, chociaż podobnie argumentował jego niedozwolony charakter. Jak czytamy w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie Sędzia (del.) Anna Lipińska- z dnia 16 sierpnia 2022 r.- sygn. akt I C 344/21: „W mechanizmie, o którym mowa, należy dostrzec również sprzeczność kontrolowanych postanowień umownych z zasadami współżycia społecznego, co prowadzi do ich nieważności także na podstawie art. 58 § 2 k.c. W przedstawionym kontekście należało następnie rozważyć, jakie znaczenie dla bytu całej umowy kredytu ma nieważność powyższych postanowień. Zgodnie z art. 58 § 3 k.c., jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, że bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.” Kwestią otwartą pozostaje żądanie unieważnienie pierwotnych umów, zawartych w złotych a następnie „przewalutowanych”, takie żądania też formułujemy, ale o tym już w innym wpisie.